कोणत्याही स्पर्धा परीक्षेची (UPSC, MPSC Exam) तयारी करायची म्हटलं की नामांकित संस्थेतून प्रशिक्षण घेणे आवश्यक आहे असे अनेकांना वाटते. त्यामुळे अनेकजण मुंबई, पुण्यासारख्या मोठ्या शहरात येऊन परीक्षांचा क्रॅश कोर्स करतात. याचा सर्वांनाच फायदा होतो असं नाही. अनेकांना आर्थिक परिस्थिती किंवा अन्य कारणामुळे असे कोर्स करता येत नाही. त्यामुळे त्यांना घरुन अभ्यास होणार नाही असं वाटतं. मात्र, एमपीएससी परीक्षेची (MPSC Exam) तयारी घरी राहूनही करता येते. तुमची इच्छा असल्यास तुम्ही तज्ञांच्या मार्गदर्शनासाठी कोचिंगची मदत घेऊ शकता किंवा सुरुवातीच्या महिन्यांत मॉक टेस्टसाठी (MPSC Mock Test) कोचिंग क्लासेसमध्ये सहभागी होऊ शकता.
मात्र, उर्वरित वेळ स्वयं-अभ्यासातूनही यश मिळवू शकता. 2020 पासून भारतात कोरोनाव्हायरसचा प्रसार झाल्यामुळे अभ्यासाच्या पद्धतींमध्ये बरेच बदल झाले आहेत. या दरम्यान डिजीटल शिक्षणाला (Digital Education) तर चालना मिळालीच, पण स्वयंअध्ययनाची Self Study Tips) संकल्पनाही खूप स्पष्ट झाली (स्वयं अभ्यास टिप्स). तुम्हाला हवे असल्यास, तुम्ही घरी राहून काटेकोर वेळापत्रक बनवून MPSC परीक्षेची तयारी देखील करू शकता (MPSC Exam Preparation Tips). असे अनेक अधिकारी आहेत, ज्यांनी त्यांच्या मुलाखतीत (Success Tips) स्वअध्ययनाला यशाचा मंत्र म्हणून सांगितले आहे. एमपीएससी परीक्षेची तयारी करण्यासाठी अनेक वर्षे लागू शकतात. काही कारणास्तव तुम्हाला पहिल्याच प्रयत्नात यश येत नसेल, तर हार मानू नका. दुप्पट मेहनत घेऊन तयारी सुरू ठेवा आणि पुढील प्रयत्नात पूर्ण आत्मविश्वास द्या. हे वेळापत्रक घरबसल्या MPSC परीक्षेची तयारी करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते.
- सकाळी 5:00 वाजता उठून फ्रेश व्हा.
- 5:15 ते 6:15 pm- योग, व्यायाम किंवा वेगाने चालणे यासारख्या शारीरिक हालचाली करा. ध्यान आणि योगामुळे मनाला आराम मिळेल, तणाव कमी होईल आणि येणाऱ्या कठीण काळासाठी मन तयार होईल.
- 6:15 ते 6:30 पर्यंत- आंघोळ करा आणि महत्वाचे वैयक्तिक काम करा.
- 6:30 ते 7:30 – आदल्या दिवशी अभ्यासलेल्या विषयांची उजळणी करा.
- 7:30 ते 8:00 – नाश्ता करा आणि वर्तमानपत्र वाचा. यामुळे राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय घडामोडींचे अपडेट मिळण्यास मदत होईल. यावेळी चालू घडामोडींच्या (Current Affairs) नोट्सही काढता येतील.
- 8:00 ते 10:30 – यावेळी सर्वात कठीण विषयाचा अभ्यास करा कारण सकाळी मेंदू पूर्ण क्षमतेने काम करतो.
- 10:30 ते 11:30 – अडीच तास सतत अभ्यास केल्यानंतर 1 तास विश्रांती घ्या. यामुळे मन आणि शरीर दोन्ही सक्रिय राहतील.
- सकाळी 11:30 ते दुपारी 1:00 – यावेळी आज कव्हर करायच्या असलेल्या व्यक्तिनिष्ठ विषयांवर लक्ष केंद्रित करा. यावेळी मन अभ्यासासाठी पूर्णपणे तयार असते.
- दुपारी 1:00 ते दुपारी 1:30- यावेळी दुपारचे जेवण करा. आहारात प्रोटीनयुक्त पदार्थांचा समावेश करा. यामुळे तुम्हाला दिवसभर ऊर्जा मिळेल.
- दुपारी 1:30 ते 4:00 – हे दिवसाच्या अभ्यासाचे तिसरे आणि सर्वात मोठे सत्र असेल. आपण इच्छित असल्यास आपण अर्धा तास विश्रांती घेऊन 2 तासांचे सत्र करू शकता. यावेळी ते विषय वाचा, ज्यावर तुम्हाला अधिक मेहनत घ्यावी लागेल.
- दुपारी 4:00 ते 4:30 – यावेळी मनाला आराम देण्यासाठी विश्रांती घ्या आणि हलका आहार घेऊन चहा प्या. तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही या काळात काही व्यायामही करू शकता.
- दुपारी 4:30 ते सायंकाळी 5:30 – या 1 तासात, त्या अॅक्टीविटींवर लक्ष केंद्रित करा, जे तुम्हाला MPSC मुलाखतीत मदत करू शकतात.
- 5:30 ते सायंकाळी 6:30 – तुमच्या चालण्यासाठी किंवा मैदानी अॅक्टीविटींसाठी ही वेळ निश्चित करा. एमपीएससी परीक्षेची तयारी करताना शरीर आणि मन सक्रिय ठेवणे महत्त्वाचे आहे.
- सायंकाळी 6:30 ते 8:30 अभ्यासाचे हे चौथे सत्र आहे. दरम्यान, तुमच्या आवडत्या विषयांचा अभ्यास करा.
- रात्री 8:30 ते 9:00 – या वेळेपर्यंत रात्रीचे जेवण करा. रात्री कार्बोहायड्रेट खाणे टाळा अन्यथा अभ्यासादरम्यान तुम्हाला खूप जडपणा जाणवेल. रात्रीच्या जेवणात फळे आणि हिरव्या भाज्यांचा समावेश करा.
- रात्री 9:00 ते रात्री 10:00- यावेळी हलक्या विषयांवर लक्ष केंद्रित करा. तसेच तुम्ही कोणत्याही चांगल्या वृत्त वाहिनी पाहू शकता, जेथे पॅनेल चर्चा किंवा वादविवाद होत आहेत.
- रात्री 10:00 ते 10:30 – तुमच्या संपूर्ण दिवसाच्या नोट्स तयार करा आणि दुसर्‍या दिवसाची योजना देखील करा. यावेळी तुम्ही सोशल मीडियाचाही वापर करू शकता. त्यानंतर थोड्या वेळाने झोपी जा.
