दोन हजार रुपये मूल्याच्या नोटा बदलून घेण्यासाठी आता रिझर्व्ह बँकेच्या १९ केंद्रांवरच सुविधा उपलब्ध आहे. यामुळे अनेकांची गैरसोय होत आहे. हे टाळण्यासाठी आणि १०० टक्के नोटा रिझर्व्ह बँकेकडे परत याव्यात यासाठी ज्यांच्याकडे दोन हजारच्या नोटा आहेत आणि ज्यांना या केंद्रांवर प्रत्यक्ष येणे शक्य नाही त्यांच्यासाठी टपालाने (पोस्टाने) या नोटा पाठवण्याची सुविधा रिझर्व्ह बँकेने उपलब्ध करून दिली आहे.
दोन हजार रुपये मूल्याच्या नोटा बँकांतून परत करण्याची मुदत ८ ऑक्टोबर रोजी संपली. त्यानंतर बऱ्याच प्रमाणात बाजारात दोन हजाराच्या नोटा फिरत असल्याचे रिझर्व्ह बँकेच्या लक्षात आल्यानंतर बँकेच्या देशभरातील १९ केंद्रांवर या नोटा बदलण्याची सुविधा देण्यात आली आहे. या केंद्रांपासून लांब अंतरावर राहणाऱ्या व दोन हजाराच्या नोटा जवळ असलेल्या नागरिकांना या नोटा बदलून घेण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेने या केंद्रांकडे त्या सुरक्षित टपालाने (पोस्टाने) पाठवण्याची मुभा दिली आहे.
नवी सुविधा अशी
– रिझर्व्ह बँकेने नोटा सुरक्षित पोस्टाने केंद्रांकडे पाठवण्यास सांगितले आहे.
– यासाठी रिझर्व्ह बँकेने ‘ट्रिपल लॉक रिसेप्टॅकल’ (टीएलआर) फॉर्म देऊ केला आहे. याचा वापर करून दोन हजाराच्या नोटा नागरिकांच्या थेट बँक खात्यात जमा होणार आहेत.
– या दोन्ही सुविधांनी दोन हजाराच्या नोटा रिझर्व्ह बँकेकडे पाठवणे पूर्णतः सुरक्षित असल्याचे रिझर्व्ह बँकेचे म्हणणे आहे.
– एकट्या दिल्ली केंद्रावर ७०० टीएलआर फॉर्म जमा झाले आहेत.
प्रत्यक्ष नोटा बदलताना…
– अनेकजण रिझर्व्ह बँकेने सुरू केलेल्या केंद्रांवर प्रत्यक्ष जाऊन नोटा बदलून घेण्याला प्राधान्य देताना दिसत आहेत.
– या केंद्रांवर २-३ नोटा इतक्या कमी संख्येने नोटा बदलून घेणाऱ्या नागरिकांसाठी वेगळी रांग करण्यात आली आहे.
– रांगेत उभे राहताना ऊन लागू नये यासाठी मांडव घालण्यात आला आहे.
– मध्येच तहान लागल्यास रिझर्व्ह बँकेने पिण्याच्या पाण्याची व्यवस्थाही केंद्रांच्या ठिकाणी केली आहे.
रिझर्व्ह बँकेच्या या केंद्रांवर सुविधा सुरू –
अहमदाबाद, बेंगळुरू, बेलापूर, भोपाळ, भुवनेश्वर, चंदीगड, चेन्नई, गुवाहाटी, हैदराबाद, जयपूर, जम्मू, कानपूर, कोलकाता, लखनऊ, मुंबई, नागपूर, नवी दिल्ली, पटना आणि थिरुवनंतपूरम.
